Jan Mosmanslaan

Na de dood van de tweede broer, Alphons, in februari 1953 meldde Het Huisgezin: “De gebroeders Mosmans waren geen excentrieke mannen, want wie hen mocht kennen in hun bedrijvig leven, in hun fijn-critische belangstelling voor alles wat mooi was en de mens en hun stad kon opheffen en verbeteren, zag in deze volkomen ongecompliceerde naturen als het ware onze stad belichaamd.”

„Toen zij wat ouder waren geworden, bleef de deur van hun zaak meer en meer gesloten, wat niet wil zeggen dat zij het leven de rug hadden toegekeerd, want in de binnenkamer bleef hun geest zich bezighouden met de studie, de lectuur en de arbeid met de pen. De werklust van hun jonge jaren leek op het eerste gezicht wat geluwd, doch de arbeid van hun geest blééf. Wij hoeven als bewijs daarvoor slechts aan het werk van Jeroen Bosch te herinneren, dat de nu eenzaam achtergebleven Jan Mosmans op zijn tachtigste liet verschijnen.” Tot zover de krant.

Jan Mosmans is in 's-Hertogenbosch geboren in 1870. Hij schreef veel, ontzettend veel. Zijn - vermoedelijke - eerste publikatie handelde over de historische opschriften in de Kerkstraat bij het bezoek van koningin Wilhelmina en prins Hendrik in 1904. Drie jaar later schreef hij samen met zijn broer Alphons "Oude namen van huizen en straten”. Minitieus archiefonderzoek had ertoe geleid dat hij van talloze panden in onze binnenstad de historische namen had weten te ontdekken. Jan Mosmans was archivaris van de Sint-Janskathedraal. Over deze kerk heeft hij talloze malen gepubliceerd. Zijn belangrijkste werk was 'De St. Janskerk te 's-Hertogenbosch' dat in 1931 van de persen rolde. Deze uigave was voor het Bossche stadsbestuur aanleiding om Jan Mosmans de zilveren erepenning van de stad aan te bieden.

Mosmans bleef doorschrijven: veel artikelen in de tijdschriften Taxandria en Bossche Bijdragen, veelal over Bossche onderwerpen. Op een zeer hoge leeftijd schreef hij twee boeken over Jeroen Bosch, in 1947 'Jheronimus Anthoniszoon van Aken alias Hieronymus Bosch' en drie jaar later 'Maria en Sint Jan, laat en onbekend schilderwerk van Jheromimus Bosch'. Om het belang van zijn werk aan te duiden: jaren na zijn dood zouden zijn twee publikaties over de oude namen van huizen en straten en over de Sint Jan ongetwijfeld herdrukt worden, resp. in 1973 en 1980.

Jan Mosmans overleed, op 96-jarige leeftijd, op 4 juni 1966. Enkele dagen later schreef dr. R. van Pelt een ingezonden stuk over Mosmans en zijn verdiensten. Het artikeltje eindigde met de zin: “Een straatnaam? Die zou hij wel hebben afgewimpeld, denk ik zo.” De suggestie van een straatnaam deed ook mevr. Hustinx in de raadsvergadering van 21 augustus 1966. Het bleek namelijk dat Jan Mosmans per testament zijn legaat (publikaties, literatuur en talloze aantekeningen) aan de gemeente had nagelaten. Daar berust het nu nog.

De suggestie van de heer Van Erp en mevrouw Hustinx is pas dit jaar verwezenlijkt: sinds januari bevindt zich een Jan Mosmanslaan in de meest noordelijke wijk van 's-Hertogenbosch: Maaspoort.